ท่อพีวีซีคืออะไร? - 11 เรื่องรู้ไว้ก่อนซื้อท่อพีวีซี

ท่อพีวีซีคืออะไร? ก่อนจะซื้อต้องรู้เรื่องอะไรบ้าง

ท่อพีวีซีส่วนมากที่คนพูดถึงกันก็คือท่อประปาสีฟ้า ผลิตจากวัสดุที่เรียกว่าพีวีซี ท่อพีวีซีมีไว้สำหรับเดินระบบน้ำต่างๆไม่ว่าจะเป็นในบ้าน ในสวน หรือในระบบประปาอื่นๆก็ตาม

อุตสาหกรรมท่อพีวีซีมีมาเกือบห้าสิบปีแล้ว ทำให้ข้อมูลเฉพาะทางมีอยู่เยอะมาก

สำหรับมือใหม่ที่เริ่มศึกษาเรื่องท่อพีวีซีอาจจะรู้สึกเวียนหัวกับหลายสิ่งที่ต้องเรียนรู้เพิ่มเติม ไม่ว่าจะเป็นสเปคสินค้าหรือชื่ออุปกรณ์กับเครื่องมือต่างๆ

ที่แย่กว่าก็คือ ความรู้เฉพาะทางด้านนี้ หาอ่านได้ยากในอินเตอร์เน็ต อีกด้วย ข้อดีก็คือ ส่วนประกอบแต่ละอย่างพวกนี้ไม่ได้เข้าใจยากเลย

แต่เราควรที่จะเริ่มศึกษาจากเรื่องไหนก่อนดี?

วันนี้ผมนำข้อมูลท่อพีวีซีจากหลากหลายที่มาเรียบเรียงให้ครับ บ้างก็มาจากประสบการณ์ตัวเอง บ้างก็มาจากช่างประปาที่เคยคุยด้วย บ้างก็มาจากข้อมูลหรือบทความที่ผมหามา

สิ่งที่ควรรู้ก่อนซื้อท่อพีวีซี

• ภาพรวมเกี่ยวกับท่อพีวีซี

• ขนาดท่อพีวีซี

• ขนาดแบบนิ้ว มิล และ หุน

• ความหนาของท่อและความดันท่อฟ้าประปา

• การต่อท่อพีวีซี

• การตัดท่อพีวีซี

• คุณภาพของท่อพีวีซี

• มาตรฐาน มอก.

• ราคาท่อพีวีซี

• ความทนทานและอายุการใช้งานของท่อพีวีซี

• วิธีการขนส่ง

1. ท่อพีวีซีคืออะไรกันนะ

ผมขอเริ่มที่ข้อมูลที่พื้นฐานที่สุดก่อนครับ

ท่อพีวีซีคืออะไร และมีไว้ทำอะไร?

ท่อพีวีซีมีไว้ลำเลียงน้ำจากจุดใดไปอีกจุดหนึ่งเช่นจากแท็งก์น้ำในบ้านเราไปยังก๊อกน้ำในห้องครัวนั่นเอง ไม่ว่าจะเป็นโครงการก่อสร้างแบบไหนยังไงก็ต้องมีการใช้งานท่อพีวีซีอยู่แน่นอน ซึ่งท่อพวกนี้เราอาจจะเห็นได้ทั่วไป หรืออาจจะถูกฝังดินหรือฝังไว้หลังกำแพงเพื่อความสวยงามก็ได้

2. ขนาดท่อพีวีซี

ท่อพีวีซีตามมาตรฐานอุตสาหกรรมและที่นิยมใช้กันส่วนมากจะอยู่ที่ระหว่าง ½ นิ้ว ถึง 12นิ้ว

หากเป็นระบบประปาในบ้านส่วนมากก็จะไม่ใช้ท่อขนาดใหญ่มาก ส่วนมากท่อใหญ่เกิน 8นิ้วจะใช้สำหรับโครงการใหญ่จริงๆ ยกตัวอย่างเช่นการก่อสร้างสถานีรถไฟฟ้าเป็นต้น แน่นอนว่าท่อที่มีขนาดใหญ่นอกจากจะมีราคาแพงแล้วยังขนส่งยากอีก

อีกเรื่องหนึ่งที้ต้องเข้าใจก็คือขนาดตามมาตรฐานคือนิ้ว หลายคนที่มาซื้อท่อที่ร้านวัสดุก่อสร้างชอบวัดมาเป็นแบบมิล (เพราะวัดมาจากไม้บรรทัด) ซึ่งทำให้เกิดการซื้อท่อผิดขนาด

แต่ทว่าขนาดแบบนิ้วก็เป็นแค่ชื่อเรียกตามอุตสาหกรรม…

หากคุณใช้ไม้บรรทัดวัดขนาดท่อพีวีซี คุณจะเห็นว่าท่อที่ถูกสกรีนว่า2นิ้วมีขนาดไม่ตรงตัวเลขที่สกรีนไว้ ไม่ว่าจะ 2.38นิ้วหรือเลขอื่น แต่ตัวเลขไม่ตรงไม่ได้แปลว่าคุณวัดขนาดท่อผิดนะครับ แล้วก็ไม่ได้จำเป็นว่าผู้ผลิตสินค้าไม่ได้มาตรฐานด้วย แต่ว่าตัวเลขขนาดท่อที่เขียนไว้นั้นเค้าเรียกว่า ท่อขนาดระบุ (nominal pipe size – NPS)

ขนาดพวก ½” 1” 3” ที่เราเรียกกันนั้นเป็น “ขนาดระบุ” แปลว่าเป็นขนาดที่ไว้เรียกกันในอุตสาหกรรมเฉยๆ หากเราต้องการที่จะรู้ขนาดจริงของท่อพีวีซี เราสามารถดูจาก ตารางขนาดท่อพีวีซี หรือไม่ก็ลองวัดจากขนาดท่อของจริงก็ได้

3. ขนาดแบบนิ้ว มิล และ หุน

ปัญหานี้หลายคนน่าจะเคยเจอเวลาไปซื้ออุปกรณ์เกี่ยวกับการประปา…

ช่างบอกอยากได้เป็นนิ้ว แต่พนักงานบอกไซส์เล็กมีแค่สี่หุน หกหุนนะคะ

“หุน” เป็นหน่วยในการวัดขนาดรูปแบบหนึ่ง เป็นหน่วยวัดที่มาจากจีน เดิมทีหุนเป็นมาตราส่วนวัดขนาดความหนาของเหล็ก แต่ก็ได้ถูกทำมาใช้วัดท่อพีวีซีด้วย

หรือจะพูดง่ายๆก็คือหุนคือขนาดเป็นย่อของนิ้วครับ โดยให้ทำตัวเศษส่วนให้ส่วนเป็นเลขแปด หนึ่งนิ้วก็คือท่อแปดหุน ท่อสี่หุนก็คือครึ่งนิ้วนั่นเอง

หรือหากคำนวณไม่ถูกเราก็มีตารางมาให้ดูครับ

4. ความหนาของท่อและความดันท่อฟ้าประปา

ท่อประปาก็ต้องใช้กับระบบประปาใช่ไหมครับ

ซึ่งหากเราใช้ท่อกับระบบประปาเราก็ต้อง คำนวณถึงแรงดันน้ำ ด้วย

ท่อประปาจะมีชั้นแรงดันน้ำบอกถึงชนิดงานที่ใช้ตั้งแต่ ท่อชั้นห้า ท่อชั้นแปดจุดห้า และท่อชั้นสิบสามจุดห้า หรือเรียกอีกชื่อหนึ่งตามภาษาทั่วไปก็คือท่อแบบหนาหรือท่อแบบบาง

ชั้นท่อพวกนี้หมายถึงความดันน้ำที่ท่อจะรับได้ ตามมาตรฐาน มอก แรงดันเป็นแรงดันกำหนดให้สำหรับใช้งาน ที่ อุณหภูมิ 27 องศาเซลเซียส หรือมากกว่าอุณหภูมิห้องนิดหน่อย

ท่อพีวีซีชั้นห้าส่วนมากจะใช้สำหรับงานเกษตรที่ใช้แรงดันน้อย และท่อชั้นสิบสามจุดห้าจะเหมาะสำหรับท่อที่ใช้ฝังดินที่ต้องใช้แรงดันมาก แน่นอนว่าบางทีเจ้าของสวนเกษตรเช่น ก็อาจจะเลือกลงทุนระยะยาวโดยการใช้ท่อแรงดันน้ำเยอะแทนท่อแบบบางเพราะการที่ต้องมารื้อระบบท่อทีหลังมันยุ่งยาก

ท่อชั้นหนายังมีประโยชน์ในงานที่ตัวท่ออาจจะได้รับแรงดันภายนอกท่อด้วย เช่นงานที่ต้องเอาท่อไปฝังดินหรือฝังในกำแพง หากเป็นท่อแบบบางจะไม่สามารถรับแรงกดได้และแตกภายในที่สุด

5. การต่อท่อพีวีซี

ระบบประปาท่อพีวีซีประกอบด้วยสินค้าและเครื่องมือหลากหลายชนิด อุปกรณ์ท่อพีวีซีต่างๆเช่นข้อต่อตรง ข้องอ และข้อต่อสามทาง มีไว้เพื่อช่วยในการสร้างระบบประปาให้ดีขึ้น

ในการต่อท่อและข้อต่อพีวีซีเข้าด้วยกันคุณจะต้องมีใช้กาวหรือเรียกอีกชื่อคือพีวีซีซีเมนต์

วิธีการใช้กาวทาท่อก็ง่ายๆ แค่ต้องทำให้เรียบร้อยตามวิธีการใช้งาน ให้เราทากาวบนตัวท่อให้เรียบร้อยและทำไปเชื่อมกับอุปกรณ์ โดยเราต้องรอ 30 วินาทีเพื่อให้กาวแห้งก่อนไปใช้งาน

หลายครั้งที่ช่างรีบใช้ท่อมากเกินไป ทากาวเสร็จแล้วก็ต่อเข้ากับระบบประปาเลยทำให้ท่อที่ต่อเข้ากับข้อต่อหลุดง่ายและมีอายุการใช้งานสั้นลงมาก

6. การตัดท่อพีวีซี

คุณสามารถตัดท่อ PVC ได้โดยใช้เครื่องมือและวิธีการต่าง ๆ ทางเลือกของคุณจะขึ้นอยู่กับเครื่องมือที่คุณมีอยู่ที่บ้านหรือคุณภาพและค่าใช้จ่ายที่คุณพร้อมจะลงสำหรับโครงการของคุณ

ทางเลือกหนึ่งคือการตัด PVC โดยใช้เลื่อย ในการทำเช่นนี้คุณจะต้องยึดท่อโดยใช้ที่หนีบหรือคีมจับ ต้องใช้เลื่อยอย่างระมัดระวัง หากตัดแล้วยังเห็นว่าเนื้อท่อยังคงหยาบอยู่ คุณสามารถใช้กระดาษทรายได้ คุณจะต้องตรวจสอบให้แน่ใจว่าด้านในของท่อไม่มีเศษใดๆ ซึ่งอาจทำให้เกิดการอุดตันเมื่อมีการใช้งานท่อ

อีกทางเลือกที่ง่ายกว่าก็คือกรรไกรตัดท่อ วิธีใช้น่าจะเข้าใจง่ายเพราะเหมือนกรรไกรทั่วไปแค่นำท่อมาไว้ตรงกลางไปมีดและตัด

กรรไกรตัดท่อจะทำให้การตัดเรียบร้อยมากขึ้น แต่ข้อเสียก็คือจะมีราคาแพงหน่อยและใช้กับท่อขนาดใหญ่มากไม่ได้

7. คุณภาพของท่อพีวีซี

สินค้าท่อพีวีซีมีหลายแบรนด์และแต่ละแบรนด์มีข้อดีข้อเสียต่างกัน โดยรวมแล้วท่อพีวีซีมีจุดขายหลักอยู่แค่สองอย่างก็คือ ราคา และ คุณภาพ

ในด้านคุณภาพ ท่อพีวีซีเพื่อการประปา จะต่างกับท่อเกษตรอย่างมาก ท่อเกษตรจะไม่มีการทำมาตรฐานทางอุตสาหกรรมไว้ และจะมีราคาที่ถูกมากกว่าท่อพีวีซีทั่วไปมาก

แน่นอนว่าสินค้าที่มีราคาถูกย่อมที่จะมีคุณภาพที่น้อยกว่า ในด้านคุณภาพนี้ผมหมายถึงความทนทานต่อแรงดันน้ำและแรงกระแทก ซึ่งท่อพีวีซีเพื่อการประปาจำเป็นที่จะต้องมีคุณภาพที่ดีกว่าเพื่อการใช้งานที่เฉพาะทางมากกว่า เช่นการลำเลียงน้ำที่มีความดันสูงหรือการทนต่อแรงกระแทกจากการใช้งานระยะยาว

ท่อพีวีซีเพื่อการประปาจะมี มอก. เพื่อแสดงถึงมาตรฐานสินค้า ซึ่งผมจะอธิบายในภายหลังอีกที

8. มาตรฐาน มอก.

มอก คือ มาตรฐานตามสำนักงานมาตรฐานผลิตภัณฑ์อุตสาหกรรม (สมอ.)

การเลือกใช้ท่อพีวีซีที่มีคุณภาพควรจะดูจากเครื่องหมาย มอก.

ท่อพีวีซีแข็งสีฟ้าสำหัรบการประปา คือ มอก.17-2532 (มาตรฐานบังคับ) และ มอก. ท่อพีวีซีแข็งสำหรับงานร้อยสายไฟและสายโทรศัพท์สีเหลืองคือ มอก.216-2524 (มาตรฐานทั่วไป)

สินค้าที่ไม่ได้ มอก. อาจจะมีราคาที่ดีกว่าก็จริงแต่ก็จะมีคุณภาพที่ต่ำ

ท่อพีวีซีแข็งสีฟ้าสำหัรบการประปา คือ มอก.17-2532 (มาตรฐานบังคับ) และ มอก. ท่อพีวีซีแข็งสำหรับงานร้อยสายไฟและสายโทรศัพท์สีเหลืองคือ มอก.216-2524 (มาตรฐานทั่วไป)

สินค้าที่ไม่ได้ มอก. อาจจะมีราคาที่ดีกว่าก็จริงแต่ก็จะมีคุณภาพที่ต่ำ

สินค้าที่ไม่ได้มาตรฐาน มอก อาจจะไม่ปลอดภัยต่อผู้บริโภค ยกตัวอย่างเช่น ตัวท่อบางและแตกง่าย ตัวท่อไม่สามารถทนแรงน้ำตามงานต้องการ มีสารเคมีตกค้างในท่อประปา หรือไม่สามารถกันไฟฟ้าได้ตามที่งานต้องการ

มอก. ท่อพีวีซีจะเป็นมาตรฐานตามแต่ละแบรนด์ (ตามแต่ละโรงงานนั่นเอง) ครับ หากอยากได้ข้อมูล มอก. ก็ลองถามร้านค้าที่ขายให้ได้เลย หรือไม่ก็ติดต่อ สมอ โดยตรงก็ได้

ข้อมูลจาก: http://www.industry.go.th/center_mng/index.php/2016-04-24-18-07-42/2016-04-24-18-09-38/2016-04-24-18-11-11/item/8549-2016-08-03-05-13-21

จริงๆแล้วอุปกรณ์ท่อพีวีซีก็มี มอก. นะครับ แต่เนื่องจากการใช้งานของอุปกรณ์อาจจะไม่ได้หนักเท่าของท่อ ผู้รับเหมาประปาส่วนมากเลยไม่ได้เคร่งด้านคุณภาพส่วนนี้มากนัก

9. ราคาท่อพีวีซีก็แตกต่าง

เมื่อเราได้พูดถึงคุณภาพ และ ขนาดของท่อพีวีซีที่แตกต่างกันแล้ว เราก็มาลองดูราคากันครับ

ท่อพีวีซีได้มีกำหนดมาตรฐาน ราคากลางตามท่อน้ำไทย ไว้ โดยส่วนมากราคานี้ควรจะเป็นราคาแนะนำให้ร้านขายปลีกขาย อาจจะมีเปลี่ยนแปลงนิดหน่อยตามร้านค้าและตามยีห้อท่อพีวีซีที่ขาย

หากร้านค้ารับท่อมาจากผู้ผลิตโดยตรงหรือร้านใหญ่ที่ซื้อแบบมีจำนวนอาจจะสามารถขายราคาด้วยส่วนลดที่มากกว่าราคากลางได้ แต่หากเป็นแบรนด์ที่คุณไม่รู้จักและยังขายที่ราคาต่ำอีก ทางเราแนะนำให้คุณตรวจสอบท่อให้ดีๆเพราะอาจจะมีปัญหาทางด้านคุณภาพภายหลัง

หากยังมีคำถามเรื่องราคาท่อ สามารถศึกษาเรื่องวิธีการคำนวณราคาท่อพีวีซีได้

10. ความทนทานและอายุการใช้งาน

ท่อพีวีซีมีอายุการใช้งานที่ยาวนานมากถึง 50 ปี

บางคนอาจจะคิดว่าในประเทศไทยแดดร้อนจนแสงUVสามารถกัดผิวสีฟ้าของท่อได้ แต่ถ้าหากเราใช้ท่อตามวิธีการใช้งานของมันแล้วต่อให้เรานำท่อมาตากแดดทุกวันก็ยังสามารถมีอายุการใช้งานมากกว่าหลายสิบปีได้อยู่ ซึ่งคุณสมบัติดังนี้แม้แต่ท่อเหล็กก็ยังสู้ไม่ได้

ท่อที่ถูกนำมาใช้งานและมีน้ำไหลตลอดก็จะมีอายุการใช้งานมากขึ้นไม่แห้งกรอบตามเวลา

อย่างไรก็ตามคุณภาพความทนทานของท่อก็ขึ้นอยู่กับผู้ผลิตและชั้นความหนาของท่อด้วย

11. ขนส่งท่อสี่เมตรต้องใช้รถกระบะ

ท่อพีวีซีขนาดมาตรฐาน มีความยาวถึงสี่เมตร และเป็นวัสดุก่อสร้างที่ถือว่าค่อนข้างยากในการขนส่งไปมา

คุณสมบัติความยาวของท่อถือว่าเป็นข้อจำกัดอย่างมากสำหรับผู้ซื้อและผู้ขายในการแลกเปลี่ยนสินค้า และนับว่ายากกว่าสินค้าทั่วไปเพราะอย่างน้อยเลยคือบริษัทขนส่งอย่างไปรษณีย์ไทย เคอรรี่ หรือแม้แต่รถกระบะขนของทั่วไปก็ไม่สามารถส่งได้

การที่จะสามารถส่งท่อพีวีซีแบบมีจำนวนจำเป็นต้องใช้รถกระบะชนิดพิเศษที่ดัดแปลงหลังคาให้เหมาะกับการบรรทุกท่อพีวีซี หรือหากเป็นการขนส่งระยะไกลก็อาจจะต้องใช้บริการรถขนส่งใหญ่ที่ใช้รถหกล้อหรือสิบล้อแทน

และด้วยความยุ่งยากแบบนี้นี่เองที่ทำให้สินค้าท่อพีวีซีบางชนิดเกิดความขาดตลาดในบางพื้นที่ เช่นท่อที่มีขนาดใหญ่เกินแปดนิ้วเป็นต้น

สรุปข้อมูลท่อพีวีซี

ผมได้อธิบายข้อมูลพื้นฐานเกี่ยวกับท่อพีวีซีไว้แล้วและหวังว่าจะช่วยผู้อ่านในการทำความเข้าใจวัสดุก่อสร้างประเภทนี้ได้มากขึ้น

ท่อพีวีซีจัดว่าเป็นวัสดุก่อสร้างที่มีมาหลายปีแล้ว แต่ข้อมูลที่สามารถหาอ่านได้ในอินเตอร์เน็ตถือว่าน้อยเหลือเกิน อาจจะเป็นเพราะว่าผู้มีความรู้ทางด้านนี้จริงๆเช่นนายช่างใหญ่หรือผู้ผลิตใหญ่ๆไม่มีเวลามาเขียนอธิบายเรื่องพวกนี้

ผมหวังเป็นอย่างยิ่งว่าบทความนี้จะให้ประโยชน์กับคุณไม่มากก็น้อย และหากคุณเข้าใจท่อพีวีซีมากขึ้นจากบทความนี้ ไม่ว่าจะหนึ่งเรื่องหรือสิบเรื่อง รบกวนคอมเม้นบอกเราด้วยนะครับ

ข้อมูลท่อพีวีซีอื่นๆ

• ขนาด น้ำหนัก และ มิติของท่อพีวีซี ตามมาตรฐาน

• ราคาท่อพีวีซีที่เราแนะนำ

• ราคาตั้งท่อพีวีซี